Krimp / Shrinkage

Actualiteitencollege Academie van Bouwkunst Rotterdam
donderdag 14 januari 2009
19u30-22u00

Dankzij een stroom van reportages, artikelen en documentaires over het met sloop bedreigde Oost-Groningse dorp Ganzendijk weet sinds kort heel Nederland dat er - na een eeuw van vrijwel constante groei - ook iets bestaat als krimp in de ruimtelijke ordening.
Hoewel bevolkingsaantallen in sommige steden (waaronder Rotterdam) al eerder onder zijn komen te staan druk staan heeft dit nooit een grote ruimtelijke impact gehad. De individuele ruimtebehoefte van de niet-vertrekkende bewoners groeide immers, onder andere doordat minder mensen in meer en grotere woningen gingen wonen, en ook vestigden vertrekkers zich vaak in de directe nabijheid van de leeglopende steden waardoor het voorzieningenniveau intact bleef. Vanwege deze - afgezien van een sterk toegenomen mobiliteit - beperkte gevolgen is krimp tot voor kort dan ook nauwelijks onderwerp van onderzoek geweest. Dat lijkt nu langzaam te veranderen.

Waar andere landen vooral in verouderde industriesteden vaak al decennia worstelen met de gevolgen van bevolkingskrimp maakt Nederland voor het eerst op zeer beperkte schaal kennis met dit verschijnsel, met name in een aantal perifere regio’s met hoofszakelijk kleine of middelgrote steden. Veelal wordt krimp als bedreigend ervaren voor het voorzieningenniveau en de leefbaarheid van de omgeving. Krimp kan echter ook gezien als kans om tot nieuwe benaderingen van en oplossingen voor ruimtelijke vraagstukken te komen. Op deze avond wordt vanuit drie hoeken geprobeerd het verschijnsel in perspectief te plaatsen.

Emiel Arends (dS+V) licht zijn afstudeeronderzoek naar Parkstad Limburg toe, waarin hij een ruimtelijke strategie heeft ontwikkeld die reageert op de gevolgen van de bevolkingsterugloop in dit gebied.

Marcel Musch (BVR) gaat in de resultaten van zijn studie naar Kerkrade-West. De studie maakt deel uit van het eerste ontwerplab Krimp, waarin twee teams van architecten en stedenbouwkundigen zich in het voorjaar van 2008 bogen over de ontwerpopgave in Parkstad Limburg als gevolg van de krimpende bevolking. De ontwerplabs zijn een initiatief van de BNA en de studiestichtingen Stagg, Staro en Stawon en werden georganiseerd in samenwerking met Aedes en KEI. Het tweede ontwerplab, over Zeeland, vond dit najaar plaats en op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan twee deelstudies over krimp in Friesland.

Een strategie voor de omgang met een veel extremere vorm van krimp wordt toegelicht door Christian Ernsten van ‘denk en doe-tank’ Partizan Publik. In het project Detroit UnReal Estate Agency verzamelt het collectief informatie over de 'unreal estate' van Detroit, ofwel opmerkelijke, uitgesproken, karakteristieke of andere interessante verschijningsvormen van stedelijke cultuur. Unreal Estate richt zich daarbij op nieuwe vormen van stedelijke praktijken in de meest brede zin. Dit kunnen architectonische of artistieke activiteiten zijn, maar ook institutionele projecten of activiteiten rechtstreeks gerelateerd aan het dagelijks leven in de stad. Doel van Unreal Estate is om te komen tot het ontstaan van een nieuwe ‘alledaagsheid’ en de ontwikkeling een nieuw waardensysteem voor Detroit.

Moderator van de avond is Jeroen de Willigen, stedenbouwkundige/directeur De Zwarte Hond en coördinator stedenbouw aan de Rotterdamse Academie. Hij is lid van de BNA-stuurgroep Bouwen aan Krimp en ontwierp voor De Zwarte Hond o.a. de Blauwe Stad, net als Ganzedijk gelegen in het Groningse krimpgebied Oldambt.

Programma
19u30 Inloop
19u45 Welkom door Jeroen de Willigen
19u50 Parkstad Limburg door Emiel Arends
20u20 Kerkrade-West door Marcel Musch
20u50 Detroit Unreal Estate door Christian Ernsten
21u20 Discussie
22u00 Einde